Đặc sản yên tử

Măng trúc: 

Đến với Tây Yên Tử, chúng ta không nên bỏ qua măng trúc-một sản vật tự nhiên mà thiên nhiên đã ban tặng cho Yên Tử. Tương truyền ngày xưa, người dân trong vùng và các bậc tu sĩ trên núi Yên Tử dùng măng trúc làm món ăn chính.

Qua thời gian, măng trúc dần trở thành món ăn nổi tiếng. Măng có thân hình khá nhỏ gọn, thanh mảnh hơn so với các loại măng khác, có lẽ do đặc điểm sinh trưởng trên núi cao, khí hậu se lạnh bao phủ, thân măng gần như gần hơn nhưng vẫn nhọn hoắt đâm thằng lên bầu trời Yên Tử. Có lẽ do trầm mình trong không gian phật pháp linh thiêng mà vị của măng trúc Yên Tử luôn có gì đó rất dịu nhẹ và thanh thoát, làm không biết bao nhiêu thực khách lưu luyến hương vị của nó.

Với hương vị thanh đạm, măng trúc Yên Tử có thể nấu được rất nhiều món khác nhau như: măng luộc chấm muối vừng, măng xào lá chanh, măng xào với thịt dê núi hoặc bò non…

Có một cách chế biến rất đơn giản lại lạ miệng đó là măng trúc nướng, chỉ cần để nguyên bẹ măng nướng trên than hoa, Khi ăn, bóc phần bẹ ngoài bỏ đi, thân măng chấm với muối vừng. Măng nướng vừa thơm, mềm, lại ngọt, chỉ cần ăn một miếng, dường như thấy cả rừng núi, đất trời Yên Tử đọng lại.

Mật ong rừng: 

Đây là một sản vật quý của tự nhiên, vừa là món ăn, vừa là vị thuốc. Mật ong quen thuộc với con người ở khắp nơi trên thế giới, có nhiều ứng dụng trong đời sống và y dược. Địa hình nhiều đồi núi, độ che phủ rừng lớn là điều kiện thuận lợi cho các đàn ong sinh sống.

Ưu điểm của mật ong rừng là nguyên chất, được tạo ra từ hoa rừng, không bị pha tạp. Có tác dụng bồi bổ sức khỏe, tăng cường sinh lực, có tác dụng tốt đối với các chứng bệnh: Hô hấp, viêm họng, lở miệng, tuần hoàn, tiêu hóa, không gây béo phì, kích thích tiêu hóa, chống lão hóa, đẹp da…

Sản phẩm “Mật ong rừng Sơn Động” được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận đăng ký bảo hộ nhãn hiệu hàng hoá, đã mở ra triển vọng phát triển cho loại sản phẩm hàng hóa đặc sản của huyện Sơn Động.

Ốc rừng (ốc núi): 

Không sinh sống ở ao chuôm, sông suối ngập nước, loài ốc lạ này lại có nhiều ở những cánh rừng nguyên sinh Tây Yên Tử nên người dân bản địa gọi là ốc núi. Hiện nay, ốc núi được coi như sản vật của núi rừng.

Từ xa xưa người dân đã bắt ốc nướng và ăn chống đói tại chỗ mỗi khi vào rừng mưu sinh nhưng gần đây mới biết gom, mang bán như một thứ hàng hóa. Đối với người dân bản địa, ốc núi không chỉ làm thức ăn mà được coi như một vị thuốc quý.

Ốc núi chủ yếu ăn lá cây rừng và món khoái khẩu là cây thuốc lá vai. Ngày xưa, trong lúc tân dược khó mua, người dân dùng ốc để chữa chứng mờ mắt hay mắt bị kéo màng bằng cách đốt ốc núi cháy thành tro, pha loãng, lọc lấy nước để tra mắt, rửa mặt. Ngoài ra còn dùng ốc để chữa một số bệnh về đường ruột.

Hiện nay, ốc núi đã trở thành món ăn hấp dẫn du khách khi đến vãn cảnh vùng cao Sơn Động. Ốc được chế biến thành các món như hấp, nộm, luộc, chiên, nướng, xào măng, nấu chuối đậu… tùy theo nhu cầu của khách. Ốc núi rất giòn, béo, khách được thưởng thức món ốc này một lần sẽ nhớ mãi vị thơm ngon khó tả, mang hương vị rất riêng của núi rừng Yên Tử

Trứng kiến: 

Trứng kiến được coi là một sản vật ngon lạ mà các bậc tao nhân xưa vẫn gọi là thời trân – thực phẩm quý giá của núi rừng nơi đây.

Người đi đánh kiến chọn mùa vào cuối xuân, đầu hạ, lúc tiết trời nắng đẹp, khô ráo… Thời điểm này trứng kiến vừa nở căng mẩy. Ở rừng núi Tây Yên Tử có nhiều người rất thạo nghề đánh trứng kiến. Đồ nghề gồm: Câu liêm, dao quắm, rá, khăn mặt…

Khi phát hiện tổ kiến, tổ nào mẩy thì lấy câu liêm kéo vít, đốn cành kéo tổ về một chỗ thoáng rộng rồi dùng dao sắc vạc dần từng miếng tổ, lấy sống dao gõ, từ nhẹ đến mạnh dần vào cành cây để trứng rơi vào rá. Tổ nào nhìn có màu đen bạc, thớ tổ gờ to, cành cây hơi trĩu, khi chặt cành nâng lên thấy nặng tay là tổ kiến mẩy. Tổ nào trông đen xì, xốp thì ít trứng.

Khi đã được lưng rá trứng kiến đem về nhà, người ta sàng sảy nhẹ nhàng cho hết lá cây và tạp chất từ tổ kiến. Cẩn thận hơn có thể bỏ trứng kiến vào chậu nước sạch ấm, đãi thêm lần nữa để kiến già và tạp chất nổi lên, hớt đi là có mẻ trứng kiến an toàn vệ sinh tuyệt đối.

Trong nhiều món ăn được chế biến từ trứng kiến thì xôi trứng kiến là phổ biến nhất, ngoài ra còn có món trứng kiến hai lửa hay là bánh trứng kiến. Các món ăn chế biến từ trứng kiến không cầu kỳ. Món trứng kiến hai lửa là trứng kiến đã làm sạch, bỏ vào nồi, ướp ít bột canh (có thể thêm chút nước, mì chính), mắm ngon đảo đều, để chừng mươi phút cho ngấm gia vị.

Hành khô băm nhỏ, phi thơm. Gia vị đã ngấm, đặt nồi trứng kiến lên bếp chưng, rải hành phi lên trên đậy vung kín. Chờ sôi mươi phút cho chín tới, đảo đều bắc ra. Để trứng qua đêm, sáng hôm sau đặt lại trên bếp cho sôi vài phút, để nguội hẳn mới được ăn. Trứng kiến khi chưng nóng ra nước xẹp lép, để sáng sau hút nước căng mọng, béo ngậy.

Có thể ăn với cơm hay xôi trắng đều rất đặc biệt. Bên cạnh đó còn có món bánh trứng kiến được làm từ bột, trứng kiến trộn đều với nước dừa, gia vị cho sền sệt rồi hấp chín. Bánh trứng kiến thường to bằng chiếc đĩa, khi ăn xắt thành miếng nhỏ vuông vuông, ăn cùng rau thơm sẽ thú vị hơn.

Nấm lim xanh: 

Yên Tử là vùng núi cao, thổ nhưỡng tốt, khí hậu trong lành, mát mẻ quanh năm, là môi trường lý tưởng cho nhiều loại thảo dược sinh trưởng và phát triển. Vì thế, từ lâu Yên Tử được biết tới như một “kho thuốc” tự nhiên. Nấm lim xanh là một trong 4 loại dược liệu quý hiếm nơi đây.

Nấm lim xanh  thường được tìm thấy ở những cánh rừng già ở phía Tây Yên Tử. Thông thường, đi rừng và thu hái nấm lim nằm trong mùa mưa, kéo dài từ tháng 5 tới tháng 8. Đây là thời điểm mà nấm ra cây, sinh trưởng mạnh, cho dược tính tốt.

Nấm lim xanh có nhiều tác dụng rất tốt như: Phòng và hỗ trợ điều trị bệnh Ung thư (Với nhiều hoạt chất quý, đặc biệt là Ling zhi-8 protein, đây là một hoạt chất có tác dụng ngăn ngừa và kìm hãm sự phát triển của tế bào Ung thư), Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh Gout, bệnh xương khớp; ổn định đường huyết, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường; ổn định huyết áp, rất tốt cho những bệnh nhân mắc bệnh huyết áp cao; chống sơ vữa động mạch, rất tốt cho bệnh nhân mắc bệnh tim mạch, bệnh gan và nhiều tác dụng quý khác

Bên cạnh nấm lim xanh ở Tây Yên tử còn rất nhiều loại cây có giá trị như Sâm Cau, Ba Kích, Trầm hương…Đây đều là những sản vật, những món quà mà tự nhiên ban tặng cho núi rừng Yên Tử.